เป็นประจําเดือน ปวดหัว เกิดจากอะไร ดูแลตัวเองยังไง

ผู้หญิงหลายคนอาจสังเกตว่าตัวเอง เป็นประจําเดือน ปวดหัว และต้องการทราบว่าเกิดจากอะไรและต้องดูแลตัวเองอย่างไร โดยทั่วไป อาการที่เกิดขึ้นช่วงเป็นประจำเดือน เช่น ปวดหัว ปวดหลัง เมื่อยเนื้อเมื่อยตัว มักเกิดจากระดับฮอร์โมนในร่างกายแปรปรวน โดยเฉพาะระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ลดลงอย่างรวดเร็ว ควรดูแลตัวเองเบื้องต้นด้วยการกินยาบรรเทาปวด พักผ่อนให้เพียงพอ เปลี่ยนยาคุมกำเนิดที่อยู่ใช้ หากิจกรรมผ่อนคลายและลดความเครียด เป็นต้น

เป็นประจําเดือน ปวดหัว เกิดจากอะไร

เป็นประจําเดือน ปวดหัวหรือที่เรียกว่าไมเกรนประจำเดือน (Menstrual migraine) เป็นอาการที่สัมพันธ์กับการเป็นประจำเดือน โดยในช่วงก่อนที่ร่างกายจะเริ่มมีประจำเดือนในแต่ละรอบเดือน ระดับฮอร์โมนเพศเอสโตรเจนจะลดลงอย่างกะทันหัน ส่งผลให้มีอาการปวดหัว นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่ทำให้ปวดหัวได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นการกินยาคุมกำเนิด หรือการใช้ฮอร์โมนบำบัดเพื่อบรรเทาอาการวูบวาบในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน ซึ่งจะส่งผลให้ระดับฮอร์โมนในร่างกายเปลี่ยนแปลง

อาการ เป็นประจําเดือน ปวดหัว

อาการไมเกรนขณะมีประจำเดือนจะเหมือนกับอาการปวดหัวไมเกรน ดังนี้

อาการร่วมอื่น ๆ ในช่วงเป็นประจำเดือน

ระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงในช่วงก่อนเป็นประจำเดือนไปจนถึงขณะเป็นประจำเดือน มักทำให้ผู้หญิงในวัยเจริญพันธุ์มีอาการก่อนประจำเดือน (Premenstrual syndrome หรือ PMS) ที่กระทบต่อร่างกายและอารมณ์ นอกจากจะทำให้เป็นประจำเดือน ปวดหัว แล้ว ยังส่งผลให้เกิดอาการอื่น ๆ เช่น

อาการทางร่างกาย

• คัดตึงเต้านม
• ท้องผูก หรือ ท้องเสีย
• ท้องอืด มีแก๊สในท้อง
• ตะคริว ปวดท้อง
• ปวดหลัง
• เป็นสิวฮอร์โมน

อาการทางจิตใจ

• อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิด
• เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย
• มีปัญหาในการนอนหลับ เช่น นอนมากเกินไป นอนไม่ค่อยหลับ
• กินอาหารมากขึ้น
• มีปัญหาเกี่ยวกับสมาธิหรือความจำ
• วิตกกังวล เครียดง่าย
• ซึมเศร้า ร้องไห้ง่าย
• มีความต้องการทางเพศลดลง

วิธีดูแลตัวเองเมื่อเป็นประจําเดือน ปวดหัว

การดูแลตัวเองเพื่อบรรเทาอาการเป็นประจําเดือน ปวดหัว อาจลองปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้

• กินยาแก้อาการปวดกลุ่มยาต้านการอักเสบ (NSAIDs) เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) นาพรอกเซน (Naproxen) ที่อาจช่วยบรรเทาอาการปวดท้องและปวดหัวเมื่อเป็นประจำเดือน
• สำหรับผู้ที่เป็นประจำเดือน ปวดหัว จากการใช้ยาคุมกำเนิด ปรึกษาคุณหมอหรือเภสัชกรเกี่ยวกับการเปลี่ยนไปใช้ตัวยาที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนในปริมาณต่ำหรือมีโปรเจสตินเป็นส่วนประกอบอย่างเดียว
• สำหรับผู้ที่มีอาการปวดหัวบ่อย ๆ คุณหมอมักแนะนำให้กินยาป้องกันอาการตั้งแต่ช่วงที่ยังไม่เป็นประจำเดือนและยังไม่เกิดอาการ ทั้งนี้ คุณหมออาจให้เพิ่มขนาดยาในช่วงเป็นประจำเดือน เช่น ยาลดความดันโลหิต (Beta blocker) ยาต้านแคลเซียม (Calcium channel blockers) ยากันชัก (Anticonvulsant) ยาแก้ซึมเศร้า
• รักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ไม่สูงเกินไปหรือลดต่ำเกินไป เช่น แบ่งมื้ออาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ 4-5 มื้อ/วัน และไม่ควรงดมื้ออาหารใด
• ทำกิจกรรมผ่อนคลาย เช่น กำหนดลมหายใจ เล่นโยคะ เปิดเพลงจังหวะเบา ๆ ฟังแล้วสบายใจ ฟังพอดแคสต์เล่าเรื่องเบา ๆ
• นอนหลับพักผ่อนให้เต็มที่อย่างน้อย 7-9 ชั่วโมง ไม่ควรนอนน้อยเกินไปหรือมากเกินไป
• หลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมที่ทำให้รู้สึกกดดันหรือเครียด หากไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ควรเรียนรู้วิธีรับมืออย่างเหมาะสมเพื่อไม่ให้รู้สึกเครียดจนเกินไป