วิธีรักษาโรคซึมเศร้า และการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยซึมเศร้า

โรคซึมเศร้า (Depression) พบได้บ่อยขึ้นในปัจจุบัน เกิดขึ้นได้ในทุกเพศทุกวัย โรคนี้เกิดได้จากทั้งภาวะแวดล้อมเป็นตัวกระตุ้น รวมถึงปัญหาจากทางชีวภาพของร่างกาย เมื่อสมองส่วนอารมณ์ทำงานได้ไม่ปกติ ก่อเกิดเป็นอารมณ์ด้านลบ ทำให้ผู้ป่วยเกิดมุมมองต่อโลกในแง่ร้าย ส่งผลต่อสภาพจิตใจ กระทบการใช้ชีวิตประจำวัน หากเข้ารับการตรวจวินิจฉัยได้เร็ว ผู้ป่วยจะสามารถดูแลสุขภาพให้ดีขึ้นได้ หรืออาจใช้ยาเป็น วิธีรักษาโรคซึมเศร้า ให้หายดี

สาเหตุสำคัญของโรคซีมเศร้า

ภาวะซึมเศร้า เป็นความเจ็บป่วย ไม่ใช่เพราะความอ่อนแอในจิตใจ โดยมีความเครียดทางสังคมเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคซึมเศร้า สาเหตุสำคัญของโรคดังกล่าว มีดังนี้

• เกี่ยวข้องกับพันธุกรรมหรือกรรมพันธุ์ โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคซึมเศร้าที่มีอาการเป็นซ้ำครั้ง
• เกิดจากสารเคมีในสมอง ในผู้ป่วยโรคซึมเศร้า ระบบสารเคมีในสมองของผู้ป่วยจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างชัดเจน สารสำคัญที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ เซโรโทนิน (serotonin) และนอร์เอพิเนฟริน (norepinephrine) สารนั้นลดต่ำลง และอาจมีความผิดปกติของเซลล์รับสื่อเคมี โดยเชื่อว่าเกิดความบกพร่องในการควบคุมประสานงานร่วมกัน มากกว่าเกิดจากความผิดปกติที่ระบบใดระบบหนึ่ง 
• ลักษณะนิสัยของผู้ป่วย ในบางราย ผู้ป่วยมีแนวคิดหรือมุมมองต่อตัวเองในแง่ลบ ตำหนิความบกพร่องของตัวเองในอดีต หรือมองโลกในแง่ร้าย เมื่อเกิดสถานการณ์บางอย่างในชีวิต อาจมีแนวโน้มเกิดอาการซึมเศร้าได้ หากไม่ได้รับการดูแลรักษาอาจกลายเป็นโรคซึมเศร้าได้

กลุ่มเสี่ยงโรคซึมเศร้า

ผู้ป่วยที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงโรคซึมเศร้า ได้แก่ 

1. ผู้ป่วยโรคทางกายเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง โรคเบาหวาน โรคไตวายเรื้อรัง และโรคมะเร็ง 
2. แม่หลังคลอด 
3. ผู้สูงอายุ 
4. ผู้ที่ติดสุราและสารเสพติด 
5. ผู้ที่สูญเสียคนที่รักหรือสิ่งของที่รัก

อาการของโรคซึมเศร้า

ภาวะซึมเศร้าเป็นความผิดปกติของสื่อประสาทในสมอง ส่งผลต่อความรู้สึกและความคิดของผู้ป่วย รวมถึงพฤติกรรมต่าง ๆ อาการของโรคจะเกิดได้ทุกวัน ติดต่อกันเกิน 2 สัปดาห์ ตัวอย่างอาการของโรคซึมเศร้า เช่น

• รู้สึกไม่สบายใจ ทุกข์ใจ เศร้าใจ ท้อแท้ เบื่อ 
• ไม่สามารถจัดการกับอารมณ์ด้านลบได้ 
• อารมณ์ด้านลบอยู่นาน เกิดความรู้สึกแย่กับตัวเอง ความมั่นใจน้อยลง อาจรู้สึกว่าตัวเองไม่มีค่า
• ไม่อยากพูดหรือปฏิบัติกิจกรรมในชีวิตประจำวัน 
• เบื่ออาหาร รับประทานอาหารน้อยลง หรือตรงกันข้าม คือ กินจุมากขึ้น หิวบ่อยขึ้น
• มีปัญหาการนอน เช่น นอนไม่หลับ หลับไม่สนิท นอนหลับยาก หรือนอนหลับมากกว่าปกติ ฝันร้ายบ่อย
• รู้สึกอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ร่างกายไม่มีแรง
• ไม่มีสมาธิ ความจำแย่ลง หลงลืมง่าย
• บางรายมีอาการกระวนกระวาย อยู่ไม่สุข หรืออาจเชื่องช้าลงได้เช่นกัน

หากผู้ป่วยโรคซึมเศร้า ไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสม ความรู้สึกด้านลบอาจรุนแรง ถึงขั้นมีความคิดอยากฆ่าตัวตายได้ 

วิธีรักษาโรคซึมเศร้า 

หากมีอาการซึมเศร้าหรือภาวะซึมเศร้า สามารถรักษาได้ด้วยวิธีการรักษาทางจิตใจ โดยจิตแพทย์จะช่วยเหลือผู้ป่วยโรคซึมเศร้าด้วยการพูดคุย 10 ถึง 20 ครั้ง ซึ่งจะสามารถเปลี่ยนมุมมองของผู้ป่วย ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจสาเหตุของปัญหาและนำไปสู่การแก้ไข ช่วยให้ผู้ป่วยเรียนรู้วิธีที่จะได้รับความพอใจ หรือความสุขจากการกระทำของตนเอง นอกจากนี้ ยังมีอีก 2 วิธีรักษาโรคซึมเศร้า ได้แก่ 

แต่หากแพทย์วินิจฉัยว่าเป็นโรคซึมเศร้าอาจใช้ยารักษาโรคซึมเศร้า เช่น

• กลุ่ม tricyclic (คือยาที่มีโครงสร้างทางเคมีสามวง)
• กลุ่ม monoamine oxidase inhibitors เรียกย่อๆ ว่า MAOI
• กลุ่ม SSRI (serotonin-specific reuptake inhibitor)